Ngày 07/8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 219/2025/NĐ-CP (“Nghị Định 219”) quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Nghị định này thay thế cho Nghị định số 152/2020/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 35/2022/NĐ-CP và Nghị định số 70/2023/NĐ-CP) (“Nghị Định 152”), theo đó có một số điểm mới đáng chú ý, đặc biệt là về quy định cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài tại Việt Nam. Nghị Định 219 được kỳ vọng sẽ làm đơn giản hóa các thủ tục pháp lý, mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế, thu hút lao động nước ngoài, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và phục vụ cho các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.

Thay đổi tiêu chuẩn cấp giấy phép lao động

So với Nghị Định 152, Nghị Định 219 điều chỉnh tiêu chuẩn và điều kiện đối với người lao động (“NLĐ”) nước ngoài theo hướng giảm yêu cầu kinh nghiệm, bổ sung ưu tiên cho một số lĩnh vực chiến lược và tinh gọn tiêu chí của từng vị trí.

Quy định về Nhà quản lý được giữ nguyên (khoản 1 Điều 3 Nghị Định 219), trong khi tiêu chuẩn kinh nghiệm của Chuyên gia được giảm từ 03 năm xuống còn 02 năm. Đặc biệt, nếu làm việc trong các lĩnh vực ưu tiên, NLĐ nước ngoài chỉ cần ít nhất 01 năm kinh nghiệm phù hợp. Mặc dù giảm thời gian kinh nghiệm, Nghị Định 219 đều yêu cầu NLĐ nước ngoài ở vị trí này phải có bằng đại học trở lên cho cả hai trường hợp trên (khoản 3 Điều 3 Nghị Định 219).

Lao động kỹ thuật cũng được giảm thời gian kinh nghiệm, chỉ cần 02 năm kinh nghiệm (nếu được đào tạo) hoặc 03 năm kinh nghiệm (nếu không qua đào tạo), thay vì 03 đến 05 năm như trước (khoản 4 Điều 3 Nghị Định 219).

Tuy nhiên, đối với tiêu chuẩn của Giám đốc điều hành, điểm b khoản 2 Điều 3 Nghị Định 219 bổ sung thêm điều kiện có ít nhất 03 năm kinh nghiệm phù hợp với vị trí công việc và lược bỏ quy định Giám đốc điều hành “chịu sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp”.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép lao động

Theo Nghị Định 152, thẩm quyền cấp giấy phép lao động (“GPLĐ”) thuộc về Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, tùy theo loại hình làm việc cho người sử dụng lao động (“NSDLĐ”) và phạm vi làm việc. Sự phân tán này làm cho quy định trở nên phức tạp và khó xác định đúng nơi cấp.

Để khắc phục bất cập đó, Nghị Định 219 đã quy định theo hướng tập trung toàn bộ thẩm quyền cấp GPLĐ cho NLĐ nước ngoài vào Ủy ban nhân dân (“UBND”) cấp tỉnh, qua đó đơn giản hóa quy trình và tạo sự thống nhất trong áp dụng.

Cụ thể, theo Điều 4 Nghị Định 219, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi GPLĐ và Giấy xác nhận không thuộc diện cấp GPLĐ cho NLĐ nước ngoài. UBND cấp tỉnh có thể phân cấp cho các cơ quan chuyên môn thực hiện các công việc này theo quy định của pháp luật. Hiện nay, Sở Nội vụ là cơ quan được giao thực hiện các thủ tục này (khoản 1 Điều 8 Nghị định số 150/2025/NĐ-CP).

Ngoài ra, nếu như NLĐ nước ngoài làm việc cho một NSDLĐ tại nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, thì UBND cấp tỉnh nơi NSDLĐ có trụ sở chính sẽ là cơ quan có thẩm quyền thực hiện cấp GPLĐ. Trong trường hợp này, NSDLĐ phải thông báo cho cơ quan có thẩm quyền tại địa phương nơi NLĐ nước ngoài dự kiến làm việc ít nhất 03 ngày trước khi bắt đầu công việc (khoản 5 Điều 22 Nghị Định 219).

Sửa đổi Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động

Đối với thành phần hồ sơ cấp GPLĐ, theo quy định cũ, NSDLĐ phải báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài, được chấp thuận, sau đó mới nộp hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ kèm theo báo cáo đó. Để rút ngắn quy trình này, Nghị Định 219 đã lồng ghép hai thủ tục trên thành một, thể hiện ở việc văn bản báo cáo giải trình kiêm đề nghị cấp GPLĐ được lập trong cùng một mẫu thống nhất. Cụ thể, theo Điều 18 Nghị Định 219, hồ sơ đề nghị cấp giấy phép bao gồm:

• Văn bản của NSDLĐ báo cáo giải trình nhu cầu và đề nghị cấp GPLĐ (Mẫu số 03 Phụ lục đính kèm Nghị Định 219);
• Giấy khám sức khỏe do cơ sở y tế đủ điều kiện cấp, hoặc đã được kết nối trên cơ sở dữ liệu; trường hợp do cơ sở y tế nước ngoài cấp thì được sử dụng theo điều ước/thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau, thời hạn sử dụng không quá 12 tháng kể từ ngày cấp;
• Hộ chiếu còn thời hạn;
• Phiếu lý lịch tư pháp hoặc văn bản xác nhận không có án tích/không bị truy cứu trách nhiệm hình sự cấp không quá 6 tháng, trừ trường hợp đã liên thông với thủ tục hành chính;
• 02 ảnh màu 4×6 cm (nền trắng, nhìn thẳng, đầu trần, không đeo kính);
• Giấy tờ chứng minh hình thức làm việc của NLĐ nước ngoài (theo từng trường hợp tại khoản 6 Điều 18);
• Giấy tờ chứng minh NLĐ nước ngoài là nhà quản lý, giám đốc điều hành, chuyên gia hoặc lao động kỹ thuật (Điều 19).

Hồ sơ có thể được nộp tại Cổng Dịch vụ công quốc gia

Trước đây, Nghị Định 152 quy định hồ sơ phải được nộp tối thiểu 15 ngày trước khi NLĐ nước ngoài dự kiến bắt đầu làm việc và chỉ quy định chung là NSDLĐ “nộp” hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ, mà không nêu rõ các hình thức nộp. Hiện nay, theo khoản 1 Điều 22 Nghị Định 219, NSDLĐ phải nộp hồ sơ trong khoảng thời gian từ 60 ngày đến tối thiểu 10 ngày trước khi NLĐ nước ngoài dự kiến bắt đầu làm việc tại Việt Nam. Thêm vào đó, hình thức nộp hồ sơ được quy định rất cụ thể, bao gồm: nộp trực tiếp, gửi qua dịch vụ bưu chính công ích, thông qua dịch vụ của doanh nghiệp hoặc cá nhân, hoặc ủy quyền cho người khác nộp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của địa phương nơi NLĐ nước ngoài sẽ làm việc.

Đặc biệt, theo quy định tại Điều 6 Nghị Định 219, hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ cũng có thể được nộp trực tuyến tại Cổng Dịch vụ công quốc gia và đồng thời, NSDLĐ có thể đề nghị cấp GPLĐ kết hợp với cấp Phiếu lý lịch tư pháp theo ủy quyền của NLĐ nước ngoài. Thời gian xử lý hồ sơ khi thực hiện đồng thời hai thủ tục này bằng tổng thời gian giải quyết cấp Phiếu lý lịch tư pháp và cấp GPLĐ.

Thời hạn cấp giấy phép lao động là 10 ngày

Theo khoản 3 Điều 22 Nghị Định 219, trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ, cơ quan có thẩm quyền xem xét chấp thuận nhu cầu và thực hiện cấp GPLĐ cho NLĐ nước ngoài.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền không chấp thuận nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài hoặc không cấp GPLĐ cho NLĐ nước ngoài thì phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.

Bên cạnh những quy định trên, Nghị Định 219 cũng mang đến nhiều thay đổi khác, chẳng hạn như bổ sung thêm các trường hợp: NLĐ nước ngoài không thuộc diện cấp GPLĐ (Điều 7), không cần xin Giấy xác nhận không thuộc diện cấp GPLĐ (Điều 9), căn cứ xác định thời hạn GPLĐ và Giấy xác nhận không thuộc diện cấp GPLĐ (Điều 21);...

Những điều chỉnh tại Nghị định số 219/2025/NĐ-CP không chỉ tập trung vào việc tinh giản, số hóa thủ tục hành chính, điều chỉnh tiêu chuẩn và mở rộng phạm vi áp dụng, mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động hơn trong việc tiếp cận và sử dụng nguồn nhân lực nước ngoài. Đi cùng với các thay đổi này là cơ chế quản lý phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của thị trường lao động Việt Nam.

Ghi nhận

Chúng tôi trân trọng ghi nhận sự đóng góp của anh Trung Dũng và chị Minh Nguyệt trong quá trình biên soạn bài viết, dưới sự giám sát chuyên môn của Luật sư Trần Duy Cảnh.