Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển, các phương thức giao kết hợp đồng cũng dần được đổi mới từ hợp đồng giấy thông thường sang hợp đồng điện tử (“Hợp đồng điện tử”) bởi khả năng tiết kiệm thời gian, chi phí, kết nối hiệu quả, trao đổi dữ liệu nhanh chóng, nhất là trong thời kỳ dịch bệnh, việc gặp mặt trực tiếp đối tác không phải là điều “dễ như ăn bánh”. 

Hợp đồng điện tử được coi là “vị cứu tinh”, cho phép doanh nghiệp ký kết hợp đồng từ xa trong thời gian giãn cách xã hội. Để có thể tận dụng tối đa công cụ này, doanh nghiệp cần tìm hiểu, nắm bắt khung pháp lý về ký kết, thực hiện Hợp đồng điện tử thông qua các quy định của pháp luật hiện hành.

Hợp đồng điện tử theo pháp luật hiện hành

Hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý như hợp đồng truyền thống. Theo Điều 33, 34 Luật Giao dịch điện tử 2005 thì “Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu. Giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử không thể bị phủ nhận chỉ vì hợp đồng đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu.” Một số đặc điểm của hợp đồng điện tử khác với hợp đồng thông thường là:

• Được thể hiện bằng thông điệp dữ liệu điện tử. Theo đó, hợp đồng điện tử được giao kết bằng thông điệp dữ liệu. Việc đề nghị giao kết, chấp nhận ký kết, nhận, gửi hợp đồng đều được thực hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu.
• Luật Giao dịch điện tử quy định các yếu tố liên quan đến thông điệp dữ liệu, bao gồm khái niệm người khởi tạo, người nhận thông điệp dữ liệu, thời gian, địa điểm gửi và nhận thông điệp dữ liệu,v.v. Trong việc thực hiện hợp đồng, các thông báo dưới dạng thông điệp dữ liệu có giá trị pháp lý tương đương với phương pháp truyền thống, tạo ra một phương pháp mới hiện đại, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều so với hợp đồng truyền thống.
• Phải có ít nhất 03 bên tham gia ký kết hợp đồng. Trong đó, ngoài người mua và người bán còn có tổ chức cung cấp dịch vụ mạng và tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử;
• Phạm vi áp dụng bị giới hạn trong lĩnh vực dân sự, kinh doanh, thương mại và các lĩnh vực khác theo quy định của pháp luật để có thể sử dụng Hợp đồng điện tử.

Nguyên tắc giao kết hợp đồng điện tử

Luật Giao dịch điện tử đưa ra ba nguyên tắc giao kết Hợp đồng điện tử: (i) các bên có thể thỏa thuận lựa chọn phương tiện điện tử cho hợp đồng, (ii) Hợp đồng điện tử phải tuân thủ Luật Giao dịch điện tử và các quy định khác áp dụng cho hợp đồng truyền thống và (iii) các bên có thể thỏa thuận về yêu cầu kỹ thuật và công chứng, chứng thực và các điều kiện khác để đảm bảo tính toàn vẹn và bảo mật của hợp đồng.

Vì vậy, pháp luật đã cho phép các bên đàm phán linh hoạt, tự do về nhiều yếu tố khác nhau khi giao kết Hợp đồng điện tử, giúp thỏa mãn nhu cầu đa dạng của nhiều loại hợp đồng. Tuy nhiên, dù việc giao kết Hợp đồng điện tử là miễn phí nhưng không được trái với quy định và đạo đức xã hội. Doanh nghiệp cũng cần lưu ý, khi giao kết Hợp đồng điện tử cũng phải đảm bảo các điều kiện giống như hợp đồng truyền thống về nội dung, hình thức hoặc thủ tục đăng ký liên quan đến cơ quan nhà nước (nếu có). Ví dụ: Hợp đồng lao động điện tử phải có những nội dung bắt buộc theo pháp luật lao động như thời hạn hợp đồng, thời gian làm việc, nghỉ ngơi, v.v.