Cháy, nổ là vấn đề nhức nhối không chỉ đối với xã hội, mà còn đối với các doanh nghiệp bởi công sức và chi phí để khắc phục (đôi khi là không thể). Vì vậy, việc hiểu sâu về các quy định về phòng cháy, chữa cháy không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là việc làm đúng đắn mà các doanh nghiệp nên làm để bảo vệ lợi ích của mình, phòng ngừa và giảm thiểu thiệt hại từ “Nữ thần Lửa”. 

Một số điểm mới của Nghị định 136/2020/NĐ-CP (“Nghị định 136”) thay thế Nghị định 79/2014/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 10 tháng 01 năm 2021 rất đáng để chú ý.

Có cơ sở thuộc diện quản lý của cơ quan nhà nước cấp xã

Trước đây, xã chỉ có thẩm quyền quản lý chung về phòng cháy chữa cháy tại địa phương và một số cơ quan chuyên môn về chữa cháy (như chỉ huy chữa cháy, huấn luyện phương án chữa cháy). 

Nghị định 136 yêu cầu làm rõ vai trò của cấp hành chính gần gũi nhất với người dân bằng cách giao quản lý các cơ sở nhỏ, có nguy cơ cháy nổ thấp. Theo đó, kể từ nay trở đi, nhà làm việc của doanh nghiệp cao dưới 5 tầng và có khối tích dưới 1,500 m3, nhà chung cư cao dưới 5 tầng và có khối tích dưới 5,000 m3, trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện ích có diện tích kinh doanh dưới 300 m2 và có khối tích dưới 1,000 m3... sẽ thuộc diện quản lý của cơ quan cấp xã. Các cơ sở khác vẫn sẽ do cơ quan Công an quản lý. 

Tuy nhiên, Nghị định 136 chỉ giới hạn mức trần như nêu trên mà không quy định mức sàn. Như vậy, có thể xảy ra trường hợp các cơ sở quá nhỏ (như quán ăn, nhà nghỉ…) phải lắp đặt biển báo, phương án chữa cháy, huấn luyện kỹ năng phòng cháy, chữa cháy… thuộc phạm vi quản lý, giám sát và phê duyệt của xã. Điều này không khả thi hoặc có thể tạo ra gánh nặng chi phí cho các cơ sở này trong việc tuân thủ.

Nhiều cơ sở không còn phải thẩm duyệt thiết kế, công bố đủ điều kiện an toàn và phải thanh tra công tác phòng cháy và chữa cháy định kỳ hàng quý

Việc cắt giảm thủ tục hành chính và tần suất kiểm tra rõ ràng là tin vui, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tập trung vào kinh doanh. 

Nghị định 136 liệt kê các dự án, công trình phải chịu sự phê duyệt thiết kế phòng cháy và chữa cháy theo hướng thay đổi tiêu chí hoặc nâng mức tiêu chí cao hơn quy định cũ. Ví dụ: văn phòng làm việc của doanh nghiệp, chung cư cao ít nhất 7 tầng (thay vì 5 tầng); trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi, kho bãi, gara để xe ô tô có tổng khối tích 3.000 m3 (khối tích thay thế 1.000 m3, diện tích gian hàng 300 m2 hoặc 5 ô tô). Như vậy, những cơ sở chưa đáp ứng tiêu chí mới này sẽ không còn nộp nội dung thiết kế, từ đó doanh nghiệp sẽ được thuận lợi triển khai dự án, xây dựng công trình nhanh hơn, tránh phải chờ đợi quá lâu để được Nhà nước phê duyệt. 

Ngoài ra, Nghị định 136 bỏ hẳn thủ tục công bố đủ điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy với Nhà nước của các cơ sở trước khi đưa cơ sở vào hoạt động. 

Hơn nữa, đối với các cơ sở có nguy cơ cháy nổ, công an sẽ không còn kiểm tra định kỳ hàng quý mà định kỳ nửa năm một lần.

Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm đối với cơ sở có nhiều cơ quan, tổ chức hoạt động

Trước đây, trách nhiệm phòng cháy, chữa cháy thuộc về các cơ sở có nhiều cơ quan, tổ chức cùng hoạt động (như tòa nhà văn phòng, nhà kho, trung tâm thương mại…) thuộc về ai là một vấn đề lớn. Vì vậy, Nghị định 136 quy định cụ thể: 

• Người đứng đầu cơ sở phải quản lý và duy trì điều kiện an toàn chung về phòng cháy, chữa cháy
• Mỗi cơ quan, tổ chức phải tự chịu trách nhiệm trong phạm vi hoạt động của mình và phối hợp với cơ quan

Điều này sẽ hạn chế tối đa tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các bên liên quan khi xảy ra cháy, nổ.