Các thủ tục rườm rà và phức tạp trong việc thành lập doanh nghiệp đã kìm hãm đáng kể các nhà đầu tư tham gia thị trường, ảnh hưởng xấu đến cơ hội kinh doanh và làm giảm sự nhiệt tình của họ. Do đó, vì mục tiêu phát triển kinh tế, việc sửa đổi thủ tục đăng ký doanh nghiệp, nhằm hợp lý hóa quá trình “ra đời” của doanh nghiệp và hỗ trợ nhà đầu tư, luôn được Chính phủ Việt Nam ưu tiên. Ban hành Nghị định đầu tiên của năm 2021 (“Nghị định 01/2021”) về đăng ký doanh nghiệp và thay thế Nghị định 78/2015/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung năm 2018, Chính phủ tiếp tục theo đuổi định hướng đó với một số “tin vui” đáng chú ý cho doanh nhân.

Mã số doanh nghiệp (MSDN) không chỉ là mã số thuế còn là mã số đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội

Trước đây, MSDN được quy định không được trùng với mã số thuế. Theo quy định mới, quá trình đơn giản hóa này lại tiến thêm một bước nữa khi quy định mã số đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội trùng với MSDN. Từ nay, doanh nghiệp chỉ cần nhớ một mã số đã được chỉ định duy nhất khi làm việc với các cơ quan quản lý nhà nước về doanh nghiệp, thuế hoặc bảo hiểm xã hội. Ngoài ra, mã số của chi nhánh/văn phòng đại diện cũng được quy định đồng thời là mã số thuế của chi nhánh/văn phòng đại diện đó.

Xóa bỏ yêu cầu nộp hồ sơ giấy để đăng ký doanh nghiệp trực tuyến

Trước đây, sau khi đăng ký trực tuyến và được thông báo, trong vòng 30 ngày, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp bản giấy để cơ quan đăng ký kinh doanh đối chiếu với bản điện tử trước khi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp được cấp chính thức. Mục đích của quy định này là để ngăn chặn việc làm giả tài liệu, nhưng  cũng khiến thủ tục trở nên phức tạp không cần thiết.

Do đó, theo quy định mới, yêu cầu nộp hồ sơ giấy đã được bãi bỏ hoàn toàn. Đây không chỉ là sự đơn giản hóa thủ tục hành chính mà còn là dấu hiệu của chuyển đổi số và xây dựng chính phủ điện tử thân thiện hơn với doanh nghiệp.

Doanh nghiệp có quyền khởi kiện nếu không đồng ý với việc từ chối đăng ký tên doanh nghiệp dự kiến

Luật Doanh nghiệp Việt Nam quy định một số tiêu chuẩn về tên doanh nghiệp, chẳng hạn như không gây nhầm lẫn, xâm phạm đến tên của doanh nghiệp khác hoặc vi phạm thuần phong mỹ tục. Cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ đánh giá và có thể từ chối tên đăng ký dự kiến của doanh nghiệp. Trước đây ý kiến của cơ quan đăng ký kinh doanh là quyết định cuối cùng và không được khiếu nại. 

Nghị định 01/2021 mở ra một cách thức mới cho các doanh nghiệp khi không đồng ý với quyết định nêu trên: khởi kiện hành chính. Quy định này nhằm làm rõ quyền cơ bản và hợp pháp của doanh nghiệp, đảm bảo các quyết định của cơ quan đăng ký kinh doanh được đánh giá một cách độc lập, khách quan và dựa trên nhiều góc độ khác nhau sau khi các bên được triệu tập theo thủ tục tố tụng.

Hoàn trả phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp nếu không được cấp đăng ký doanh nghiệp

Doanh nghiệp phải nộp phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp (hiện nay là 100.000 đồng) trước khi nhận được kết quả từ các cơ quan Nhà nước. Tuy nhiên, trước đây, nếu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp bị từ chối, pháp luật không quy định rõ doanh nghiệp có được quyền được hoàn trả lại phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp hay không.

Do đó, Nghị định 01/2021 đã quy định một cách phù hợp việc các khoản phí công bố đó sẽ được hoàn trả lại cho doanh nghiệp. Các quy định mới góp phần xóa bỏ những lỗ hổng gây khó khăn trước đây, tạo điều kiện thuận lợi và hướng đến việc bảo vệ quyền lợi - tuy không nhiều nhưng chính đáng - của các nhà đầu tư.