Bắt đầu từ ngày 01 tháng 7 năm 2023, Thông tư 30/2023/TT-BTC (“Thông tư 30”) hướng dẫn việc đăng ký, lưu ký, thực hiện quyền, chuyển quyền sở hữu, thanh toán giao dịch và tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ tại thị trường trong nước sẽ chính thức có hiệu lực. Thông tư này được Bộ Tài chính ban hành ngày 17 tháng 5 năm 2023.

Như tiêu đề đã nêu, Thông tư 30 quy định thủ tục đăng ký giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ thông qua Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (do Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội quản lý). Ngoài ra, Thông tư còn điều chỉnh cả việc thanh toán trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ thông qua Hệ thống thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ do Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) tổ chức. Tổ chức này hoạt động như một ngân hàng thanh toán và có sự tham gia của nhiều bên liên quan.

Thông tư 30 cũng đưa ra một số ngoại lệ đối với Trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ không được giao dịch thông qua Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ nhưng đủ điều kiện thực hiện chuyển quyền sở hữu tại VSDC, cụ thể là các trường hợp:

• Tặng cho, thừa kế trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo quy định của Bộ luật Dân sự.
• Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập doanh nghiệp; tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập; giải thể doanh nghiệp, giải thể hộ kinh doanh.
• Chuyển quyền sở hữu theo bản án, quyết định của tòa án, quyết định của trọng tài hoặc quyết định của cơ quan thi hành án.
• Chuyển quyền sở hữu do xử lý tài sản bảo đảm là trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã đăng ký tại VSDC và thực hiện phong tỏa theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 23 Thông tư 119/2020/TT-BTC.
• Chuyển quyền sở hữu trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát sinh từ việc phân chia tài sản chung của vợ chồng, trong đó một người là chủ sở hữu trái phiếu.
• Chuyển quyền sở hữu trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khi thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể quỹ đầu tư chứng khoán; thành lập, tăng vốn điều lệ công ty đầu tư chứng khoán riêng lẻ; tăng, giảm vốn điều lệ quỹ thành viên; quỹ trả bằng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong hoạt động mua bán lại của quỹ mở;
• Chuyển quyền sở hữu trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát sinh khi doanh nghiệp phát hành thực hiện theo quy định tại Điều 1 Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, trong đó việc thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo điều khoản và điều kiện của trái phiếu hoặc theo thỏa thuận với người sở hữu trái phiếu.

Theo đó, mặc dù giao dịch chuyển nhượng trái phiếu nêu trên được thực hiện tuân theo quy định của pháp luật chuyên ngành hoặc các quy định khác có liên quan, VSDC vẫn cho phép thực hiện chuyển quyền sở hữu với điều kiện là nếu trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đó được đăng ký tại VSDC.

Xin lưu ý rằng Thông tư 30 sẽ chỉ điều chỉnh việc đăng ký, lưu ký, thực hiện quyền, chuyển quyền sở hữu, thanh toán giao dịch và tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ tại thị trường trong nước, kể từ ngày Nghị định 153 có hiệu lực thi hành.